Tahkim görevleri, tarafların hak ve yasalarına uygun olarak, güvene dayalı bir anlayışla tarafsız bir şekilde gerçekleştirilir. Uzun yıllardır gelişmiş ülkelerde uygulanan alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden biri olan arabuluculuk, ülkemizde bir süredir başarıyla uygulanmaktadır. Anlaşmazlığı daha kısa sürede ve daha az masrafla çözmek, her iki tarafın da memnuniyetini sağlayarak, mahkemeye getirmeden, sadece tarafların uzun yargılama süreçleri tarafından yıpranmasını engellemekle kalmayacak, aynı zamanda mahkemelerin iş yükünü azaltarak daha etkili ve verimli bir şekilde hizmet edecektir. Hepimizin bildiği gibi, arabuluculuk dostça bir çözümdür, ilişkilerin bozulmasını önler ve kırık ilişkileri geliştirir. Öte yandan, yargılama sonucunda alınan kararlar mevzuata uygun olmakla birlikte, bazen bir tarafı bazen her iki tarafı da tatmin etmemekte ve kararın uygulanmasında bazı sorunlar oluşmaktaydı. Arabuluculuk yoluyla varılan anlaşma, taraflar arasında karşılıklı rızayı sağladığı için sosyal barışa da büyük ölçüde hizmet etmektedir.
Değişen dünyada, anlaşmazlık sayısının hızla arttığını görüyoruz. Bunun nedeni, elbette, ekonomik gelişme, köyden şehre göç ve insanların her geçen gün hak arama konusundaki farkındalığının artmasıyla birlikte, sadece ülkemizde değil, tüm dünyada dosya sayısı artmaktadır. Dosya sayısı arttıkça, yeni adliyeler inşa etmek ve yeni mahkemeler kurmak elbette bir çözümdür, ancak asıl önemli olan burada mahkemeye gelecek dosya sayısını azaltmak ve insanların sorunlarının barışçıl bir şekilde çözülebileceği arabuluculuk ve tahkim gibi dostça çözüm yöntemlerinin geliştirilmesini desteklemektir. Temmuz 2021’de tüketici hakları arabuluculuğa dahil edildi. Esasen, anlaşmaya ve uzlaşmaya çok uygun bir toplumuz. Temel beklentimiz, arabuluculuk toplum, iş dünyası ve işveren tarafından bilinmelidir.
Alanya Arabulucu avukatlar
Arabuluculuğun faydaları toplum tarafından görülmeye başlandı. Tahkim ve arabuluculuk aslında kültürümüzde var. Önceden insanlar arasında anlaşmazlık olduğunda, ticari olsun ya da diğer konularda; yaşlılarımız ne derlerse, kabul edilirdi. Ticaretin ulusal ve uluslararası boyutlara ulaşması, taraflar arasındaki anlaşmazlıkların mahkeme yoluyla çözülmesine yol açmıştır. 2012 yılında hukuk sistemimize giren ‘arabuluculuk merkezi`, dünyada 150 ülkede uygulanmaktadır. Anlaşmazlıkların giderilmesi için tahkim ve arabuluculuk Merkezi kurulmasına başlanmıştır. İş dünyasındaki tüm anlaşmazlıkların yargı yoluyla çözülmesi adliyelerin yükünü artıyordu. Kısa sürede daha adil ve şeffaf bir uzlaşma zemini oluşturduk. Uzun süredir devam eden ticari davaların zamanını ve maliyetini azaltan ve uzlaşmayı ve anlayışı hakim kılan bir yaklaşımı destekleyen bu sisteme sahibiz. Zaman, iş hayatındaki en önemli sermayedir. Ticaretimizi kolaylaştıracak, ekonomimizi ve yargı Sistemimizi güçlendirecek, toplumsal barışımıza katkı sağlayacak her düzenleme önemli ve değerlidir, bir ülkede güçlü adalet duygusu ve güven varsa , o kadar güçlü ekonomi oluşur.
Arabuluculuk görüşmeleri “gizlilik ilkesi” ile gerçekleştirileceğinden, ticari itibarın korunması bu sistemin en büyük avantajlarından biridir. Anlaşmazlıkları adil, tarafsız, hızlı ve doğru bir şekilde çözmek için, tüm iş adamlarımız iş ve ticari anlaşmazlıklarında tahkim ve arabuluculuk sisteminden yararlanmalıdır.
Arabulucu ilkeleri ve arabulucu çalışanının kabul edilebilirliğine ek olarak, arabuluculuk sürecinde tarafların rızasını almak için dürüstlük, güvenlik ve gizlilik önemlidir. Bununla birlikte, çatışmanın dinamikleri belirleyici bir faktördür.
Hazırlık
Sorumlu ve güvenilir arabuluculuk çabaları ciddi bir hazırlık süreci gerektirir.
Hazırlık, arabulucunun kişisel bilgisi ve yetenekleriyle sorunun, mali ve idari perspektiften değerlendirilmesidir.
Sonucu önceden belirleyemesek de, hazırlık daha fazladır önceki arabuluculuk girişimlerinin gözden geçirilmesi dâhil kapsamlı çatışma analizi ve paydaş temelinde farklı aşamalar için (ön müzakere, müzakere ve uygulama gibi) stratejilerin geliştirilmesini gerekli kılar.
Arabuluculuk süreci asla düz bir çizgiyi takip etmediğinden ve tüm unsurlar tam olarak kontrol edilmediğinden, stratejiler değişen koşullara uyarlanabilir.
Hazırlanmak, arabulucuyu arabuluculuk sürecine yönlendirmek ve çatışma tarafları ve diğer paydaşlar arasında izleme, müzakere kapasitesini güçlendirmeye yardımcı olur, söz konusu taraflar ve paydaşlarla fikir birliğine varmak.
İyi hazırlanmış bir arabulucu beklentileri yönetebilir, anlık çözümlerden kaçınır, süreçteki fırsatlara ve zorluklara etkili bir şekilde cevap verebilir.
Arabulucu belirlerken için deneyim, beceri, bilgi ve kültürel olarak duyarlı, yetkin arabulucu seçin. Arabulucu objektif, tarafsız ve güvenilir, saygın ve dürüst olmalıdır. Arabulucu anlaşmazlığı içeriğine uygun bir kıdem seviyesine ve ağırlığına sahip olmalı, taraflar için kabul edilebilir olmalıdır.
Bazı anlaşmazlıklar ihtiyatlı bir şekilde ele alınmalıdır. Arabulucu, lojistik, idari ve güvenlik planı yapmalıdır.
Rıza (Onay)
Arabuluculuk, çatışma taraflarının onayının olmasını gerektirir.
Arabulucu Onay Anlaşması
Bu gönüllü bir süreçtir. Rızası olmadan tarafların iyi niyet temelinde müzakere etmek, ya da
Arabuluculuk sürecine bağlı kalması pek olası değildir.
Tarafların arabuluculuğa rıza gösterip göstermediği, çözüme ulaşma konusundaki ilgileri veya dış aktörlerin psikolojik düşünceleri veya faaliyetleri ile şekillenir.
Bazı durumlarda, taraflar çıkarları için arabuluculuğu dış müdahale olarak gördüklerinden bir tehdit gibi algılayıp reddedebilirler.
Kabul edilmeden önce belirli konuların tartışılması sınırlı olmak için kademeli olarak verilebilir.
Açıkça Rıza veya daha gayri resmi olarak belirsiz bir şekilde ifade edilen Rıza sürecine güven arttıkça, daha net hale gelebilir.
Arabulucuların Rolü
Çatışma taraflarıyla kurallar konusunda ortak bir anlayış oluşturmanız gerekir. Bu anlayış tarafların çabalarına ilişkin gayri resmi görevler veya resmi düzenlemelerdir.
Uygulanabilir bir arabuluculuk sürecine başlamak için neler gerekli?
Olası korkuları ve güvensizlikleri ortadan kaldırmak için nispeten daha mağdur sayılan kadın, işçi gibi grupları arabuluculuk kullanımını teşvik etmek dahil olmak üzere yerel ve topluluk tabanlı aktör çatışma taraflarına ve kuruluşlara erişim ilişkileri olan dış aktörlerle yakın ilişkiler kurmalıdırlar.
Arabuluculuk sürecini yönetirken tutarlı, şeffaf ve tarafsız, gizliliğe saygı duymalı.
Tarafsızlık
Tarafsızlık arabuluculuğun temel taşıdır. Arabuluculuk süreci çatışmayı çözmeyi amaçlamaktadır, Önyargılı olarak algılanırsa bu, herhangi bir anlamlı ilerlemeyi zayıflatabilir. Arabulucu tüm aktörler için adil bir şekilde hareket eden ve dengeli bir süreç yürüterek herhangi bir finansal beklenti içinde olmamalıdır.
Tarafsızlık, önyargı, arabulucu ile eşanlamlı değildir.
Arabulucu Avukat, evrensel ilkelerin ve değerlerin uygulanması bu ilkelerin ve değerlerin taraflara açıkça izah eder.
Tarafsızlık ile ilgili olarak, etkili bir iletişim stratejisidir.
Arabuluculuk faaliyetlerini yönlendiren yasa ve normlara paralel olarak şeffaf olmalılar.
Kapsayıcılık
Kapsayıcılık, çatışma taraflarının ve paydaşların görüş ve ihtiyaçlarını ifade eder. Kapsayıcı bir süreç, çatışma bireyleri arasındaki etkileşimi kolaylaştırır. Müzakerelerin gizliliğini korumak esastır. Tarafların bilgisi ile çatışmayı çözmek için gerekli olan herhangi bir taraf veya aktörlerle iletişim kurmalılar.
Arabuluculuk girişiminin tutarlılığı, koordinasyonu ve tamamlayıcılığı:
Tamamlayıcılık hem gerekli hem de elde edilmesi zor, tutarlılık, mutabık kalınmış veya koordineli yaklaşımlar.
Aktörlerin karşıt hedeflerle çalışmak ve birbirleriyle rekabet etmek gibi tehlikeyi de barındırır. Farklı karar verme organları, siyasi kültürler, hukuk ve normatif çerçeveler, kaynak seviyeleri, mali ve idari kurallar ve prosedürel tutarlılık, koordinasyon ve tamamlayıcılığı zorlaştıracaktır.
Kaliteli barış anlaşmaları
Bir arabuluculuk süreci boyunca, müzakerelerin niteliğine ilişkin usul anlaşmaları; yasalara, insan haklarına uygulanabilir olmalıdır.
Çatışma çözme sorunları için kolayca anlaşılabilir yöntemler içermeli. Anlaşmalar ayrıca önceliklere ilişkin ilkeleri de içermektedir, ilgili tarafların yükümlülükleri ve gerçekçi takvimler belirlenmelidir.
Arabuluculuk süreci, taraflar ve arabulucu arasındaki ortak ve özel toplantılar, konuşma ve iletişim teknikleri karışımından oluşur. Arabuluculuğu kolaylaştırmak isteyen bir arabulucu, klasik modeli tercih etmelidir.
Buna ek olarak, tarafların durumu, tarzları ve nitelikleri, zamanı, sınırlamalar, yasal çerçeve, mevcut kaynaklar, tarafların uyum durumu, tercihler, arabulucunun müdahalesinin türü, taraf avukatlar ve ihtiyaç duyulan üçüncü kişilerin katılımı gibi faktörler dikkate alınır.
Arabuluculuk faaliyeti her katılımcı için farklı olacaktır. Örneğin; taraflar birbirleriyle buluştuğunda, bir taraf kendini diğer tarafa göre rahatsız veya güvende hissedecektir.
Arabulucunun süreci özel konuşmalarla başlatması daha akıllıca olacaktır. Taraflar rahat hissetmiyor ve avukatlar karşılıklı görüşme yapıyorsa Arabulucu, tarafları ve avukatlarını ayırmaya çalışmaz.
Alanya merkez ‘de hukuk ivme hızı aktif şekilde artıyor.
Arabuluculuk İlkeleri
Gönüllülük: Arabulucu, uyuşmazlık çözümünde sadece kolaylaştırıcıdır, sürecin ana sahibi taraflardır ve onların onayı her aşamada alınmalıdır. Gönüllülük ve tarafsızlık en önemli ilkedir. Taraflar yöntemi dilediği an sonlandırabilir.
Etkinlik: Sürecin sonuç odaklı bir yaklaşımla yürütülmesini gerektirir.
Gizlilik: Tarafların ihtiyaçlarını ve çıkarlarını açıkça ortaya koyabilmelerini sağlar. Güven kazandırır. Arabulucu elde edilen her türlü delili gizli tutar. Arabuluculuk faaliyetlerinde fotoğraf çekilemez ve ses ve video kaydına izin verilmez. Cezai sorumluluk hatta; arabulucunun sicili silinebilir. Arabulucu ile birlikte çalışan ve stajyerleri de kapsar. Aksi kararlaştırılmadıkça, taraflar ve temsilcileri, Arabuluculuk gizlilik ilkelerine uymak zorundadırlar.
Esneklik: Arabulucunun tarafların rızası ile mümkün olan tüm iletişim araçlarını açılmasına izin verir. Esneklik, arabulucunun tarafları farklılıklarıyla kabul etmesine de izin verir. Başka bir deyişle, stereotiplerden kaçınmak olarak kabul edilebilir.
Adalet: Arabulucu, tarafların çeşitli nedenlerle dezavantajlı duruma düşmesine dikkat çekmelidir. Arabulucunun uyuşmazlıkla ilgili şahsi bir menfaati yoktur.
Arabuluculuk faaliyetlerinin tasarımı ve uygulanmasında arabuluculuğun temel ilkeleri, süreç boyunca nasıl davranılacağıyla ilgilidir, rehber olarak kullanılır.
Arabuluculuk Aşamaları
Hazırlık
Hazırlık aşaması, arabuluculuk sürecinin ve fiili arabuluculuk müzakerelerinin ilk aşamasıdır.
Başlangıçtan önceki dönemdir. Arabulucu, öncelikle taraflarca seçildikten / atandıktan sonra sürecin etkili bir şekilde başlaması için plan yapar.
● Arabulucu ilk önce her iki tarafla iletişim kurar ve süreçle onların beklentilerini not alır.
● Görüşmelerinin yerini ve zamanını düzenler; ortak veya ayrı (özel) görüşmeler için toplantı mekanının fiziksel ve diğer tüm hazırlıklarını önceden yapar.
● Bir kontrol listesi hazırlanır ve işleri önceden planlar. Arabuluculuk davasının gerektirdiği yasada belirtilen süreyi dikkate alır. Bu süreyi iyi kullanmak önemlidir.
● Anlaşmazlığın türü, arabuluculuk için uygunluğu, davanın durumu, arabuluculukta ilk toplantı, tarafların katılımsızlığın sonuçları ve anlaşmazlığın arka planı hakkındaki farkındalığı iyi kavramak gerekir.
Taraflar arasında daha önce bir sözleşme yapılmadıysa; tarafların kabul ettikleri, istekliliğini gösterir “ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİ” düzenlenir. Bununla birlikte, Tarafların aşırı çatışma halinde olmadıkları bir konuda bu sözleşmeyi şifaen kurmak da mümkündür.
İletişimin en temel kuralı anlamadır. Yani, mesajın nereden çıktığı değil, nereye ulaştığıdır. Karşılıklı ifadelerin bir sonucu olarak, taraflar arasında mesaj alışverişi gerçekleşir.
Arabulucu Seçmek
Taraflardan biri diğerine arabuluculuk teklifi eder.
Taraflardan biri seçtiği arabulucudan teklifi diğer tarafa iletmesini ister.
Arabuluculuk mahkeme ön koşullu olarak gerektiğinde, taraflardan biri süreci mahkemeye başvurarak başlatır.
Taraflar arabuluculuk sürecine hakim tarafından teşvik edilir.
Önemli olan, tarafların her durumda bu konuda hemfikir olmalarıdır. Eğer taraflardan biri Arabuluculuğa gitmek istiyorsa ve diğer tarafla iletişim kuramazsa, arabulucu genellikle kendi adına diğer tarafla iletişime geçer.
Arabulucu seçmek isteyen herkes, yetkili arabulucu listesine, Adalet Bakanlığı’ndan ulaşabilir. (adalet.gov.tr/arabulucu)
Arabulucu Atanması:
Adliyedeki Alanya Merkezi, Arabuluculuk talep edenleri bilgilendirmek, arabulucu atamak için arabuluculuk bürosu var.
Arabuluculuk bürosuna dava koşullu anlaşmazlıklar getirilirse, asliye ceza mahkemesi devreye girer. UYAP arabulucu Portalı aracılığıyla, listeden arabulucu atanır.
Arabulucu kabul ederse, büro kabul edilen arabulucuyu görev teklifi sunar. Atanacak arabulucu e-posta ve SMS ile bilgilendirilir. Arabulucu 24 saat içinde görevi isterse kabul eder.
Arabulucu çalışmak istemediğinde, portalda pasif halde bekleyebilir.
Arabulucunun arabuluculuğu reddetme nedenleri:
● Arabulucu, kişiliği, deneyimi gibi nedenlerle devam edemeyeceğini düşünebilir.
● Anlaşmazlığın uzmanlık alanı için uygun olmadığını düşünebilir.
Arabulucu mahkeme ile atanırsa sonra, tarafların iletişim bilgilerini öğrenir. Arabulucu bu iletişim bilgilerini baz alır.
Sahip olduğu bilgilerle her türlü iletişim tarafları bilgilendirir ve ilk toplantıya davet eder.1
Davet ile ilgili işlemleri belgeye bağlar.
Tarafların Arabulucu Seçmesi
Alanya’da Merkez ‘de Arabuluculuk önerisini en çok Avukatlar yapar;
Tıpkı normal dava takibi gibi Avukata Vekalet Verme yöntemi tercih edilebilir. Taraf avukatı genellikle arabulucuya gitmeyi önerir. Çünkü; anlaşmazlığın kolayca, hızlı ve ucuz bir şekilde giderilmesi için en aktif ivme ve merkezi hukuk yolu, arabuluculuk çözümüdür.
Arabuluculuk zor bir süreçtir. Planlama ve hazırlık çok önemlidir. Arabulucu ve tarafların hazırlık için harcadıkları zaman, sürecin sorunsuz olmasını sağlar.
Taraflar ve Arabulucu İlk Görüşmesi
Arabulucu, anlaşmazlığı yaşayan taraflarla iletişim kurup anlaşmazlık hakkında yeterli bilgi toplar ve anlaşmazlığı çözmek için hangi yolu takip edeceğini planlar.
Arabuluculuk yoluyla uyuşmazlık çözümünün ekonomik, sosyal ve psikolojik faydaları vardır.
Genel olarak, tüm alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinde olduğu gibi başarı, tereddütler, prosedür ve arabuluculuk teklifine aşina olmama, bunun bir zayıflık işareti olarak görüleceği korkusu arabuluculukta en önemli engelleyici faktörlerdir.
Hazırlık aşamasında, arabulucunun yaklaşımları özellikle basit ve açıktır. Anlatım ile aktif dinleme taktiği işe yarayacaktır.
Taraflar ilk kez bir araya geldiğinde sözel ve sözel olmayan iletişimin önemini ortaya çıkar.
Arabuluculuk toplantılarının yüz yüze yapılması, tüm kişiler arası iletişimin dikkatli bir şekilde değerlendirilmesini gerektirir. Özellikle Arabuluculuk süreçlerinde taraflar arasındaki mesaj alışverişi sözlü olması beklenir ama sözel olmayan bir şekilde anlam kazanır.
Sözlü iletişim kurmak için her ortamda insanlar ilk toplantıda kendilerini açmak için istekli olmayabilir.
Arabulucu, konuya hakim olma güvenini yaratır ve samimi bir yaklaşımla sürecinin yönetimini kolaylaştırır.
Sert uslup, hızlı konuşma, argo kelime kullanımı, aşırı resmi konuşma veya teknik kelimelerin kullanımı ve kontrolsüz duraklamalar dikkat çeker.
Farkında varamadığımız jestler, yüzümüzün aldığı ifade, vücudumuzun duruşu, konuşma şeklimiz, el-kol hareketlerimiz, sesimizin tonu, insanlarla aramızdaki mesafe, giyim tarzımız ve aksesuarlar, bakım ve makyaj gibi öğeler, kendiliğinden söylemek istediğimiz birçok ayrıntıyı ifade eder.
Arabulucu Avukat Sibel Demiral |Alanya Merkez
Arabuluculuk görüşmeleri yüz yüze iletişim olarak tanımlanamaz, sözel olmayan iletişimin önemi vurgulanır. Görüşmelerin ilk dakikaları sözel olmayan iletişim etkisi altında gerçekleşir.
İletişimde prestij kazanmanın altın kuralı sözel olarak “ne söylediğimiz” değil; sözel olmayan “nasıl söylenir?” tavırlarımızdır.
Avukat ve Arabulucu S. Demiral | Alanya
Söylediklerinden ziyade nasıl söyledikleri önemlidir.
Arabuluculuk müzakerelerinde en değerli bakışlar konuşmacının yüzünde odaklanır. Anlamları ve gerçek niyetleri takip edebilmek yüz ve göz teması kurmakla mümkündür. Göz temasından kaçınma, güven eksikliği anlamındadır.
● Kendini ve daha önce tanışmamışlarsa tarafları birbirine tanıtmak. ● Taraflara katılımları için teşekkür etmek ● Arabulucunun rolü ve süreci anlatmak. ● Tarafların beklentilerini açıklığa kavuşturmak. ● Süreçle ilgili endişeleri gidermek. ● Tarafların tavırlarını inceleyerek arabuluculuğa karşı direnişlerini ortadan kaldırmak. Güvenilirliği artırmak, tecrübelerinden bahsetmek. ● Ayrı ayrı veya birlikte görüşmenin uygun olup olmayacağına karar vermek. ● Arabuluculuğa devam etme kararından emin olmak. ● Anlaşmazlık konusunun arabuluculuk için uygun olup olmadığını belirlemek ● Tebliğ edilen tarafın temsil etmeye yetkili olup olmadığını teyit etmek.
Güvenli Sohbet Ortamı
Toplantı yönetimi için zamanlama, mekan ve diğer lojistik düzenlemelerle birlikte Arabulucu, taraflarla paylaşılacak belgeleri hazırlar.
Arabulucu öncelikle telefon iletişimi kurar.
Prosedürün konuşulması, anlaşmazlığın tarihi hakkında temel bir değerlendirme sağlanır.
Mutabık kalınan bir tarihe kadar tarafların problem hakkında hazırladığı özeti, arabulucu ve karşı tarafa göndermesi istenir. Bu ön belgeyi hazırlatmak gerçek anlaşmazlığa odaklanmayı kolaylaştırır.
Aynı ortamda uzun süre kalmak, taraflar arasındaki ilişkinin derinliğini artırır. Arabulucu, taraflara eşit mesafede oturur.
ARABULUCULUK ANLAŞMA ÖRNEĞİ
Tarafların “karşılıklı ve uyumlu iradesiyle”, bağımsız bir arabulucu marifetiyle “anlaşmazlığın çözümünü isteme” beyanları esastır.
Bu Sözleşme, bağlamı ve geçerliliği açısından borçlar hukukuna tabi olup hem maddi hukuk, hem de usul hukukunda etkilidir. Şeklen yazılı veya sözlü olabilir.
Sözleşmenin hangi anlaşmazlıkları kapsadığı belirtilir. Arabuluculuk yöntemini kullanmak için tarafların özgürce tasarruf edebilecekleri işler veya işlemlerden kaynaklanan özel hukuk anlaşmazlıkları değerlendirilir.
Arabulucunun tarafları bilgilendirme yükümlülüğü vardır.
Tarafların arabuluculuk yoluyla çözülen yasal yükümlülükleri vardır.
Tarafların bir anlaşmaya varması durumunda belgesinin niteliği ve yasal sonuçları hakkında özellikle bilgilendirilmelidir.2
Arabuluculuk takvimi, mekan, arabuluculuk ücretleri, ödeme koşullarının onaylanması ve genel olarak Arabulucunun davranış kurallarına olan bağlılığı gibi konularda da tartışmalar açıklığa kavuşturulur.
Arabuluculuk anlaşması ayrıca şunları içerir: gizlilik, anlaşma belgesi, daha sonra açılabilecek dava veya tahkimde kullanılamaz.3
